Tăng cường phối hợp, 'kiến tạo' cơ hội cho HTX nông nghiệp bứt tốc

Hàng loạt nội dung quan trọng tạo đòn bẩy cho khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển, như chuyển giao khoa học công nghệ, quảng bá, xây dựng thương hiệu, kết nối tiêu thụ sản phẩm... vừa được Bộ NN&PTNT và Liên minh HTX Việt Nam thống nhất tại buổi làm việc về chương trình phối hợp phát triển kinh tế tập thể giữa 2 bên trong năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030, diễn ra sáng 14/8.

Thêm cơ hội cho HTX

Mục tiêu chung của chương trình phối hợp giữa Liên minh HTX Việt Nam và Bộ NN&PTNT là thống nhất và phối hợp triển khai các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HTX nông nghiệp theo định hướng phát triển bền vững, hiện đại, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Toàn cảnh buổi làm việc về chương trình phối hợp phát triển kinh tế tập thể giữa Liên minh HTX Việt Nam và Bộ NN&PTNT

Với mục tiêu đó, thời gian tới, 2 bên chủ trương ưu tiên phát triển HTX nông nghiệp gắn với phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức. Mở rộng quy mô, thu hút nông dân, người sản xuất, kinh doanh nông nghiệp tham gia, đưa HTX nông nghiệp trở thành mô hình kinh tế xã hội quan trọng ở khu vực nông thôn, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng nông sản.

Đặc biệt, các bên đặt ra mục tiêu tăng cường phối hợp để xây dựng các HTX mạnh, hoạt động hiệu quả, tạo thu nhập cao cho thành viên, nông dân liên kết, từ đó đóng góp tích cực vào quá trình thu hút đầu tư, tái cơ cấu nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới...

Trong khuôn khổ buổi làm việc vừa diễn ra, bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, đặt rất nhiều kỳ vọng vào chương trình phối hợp với Bộ NN&PTNT trong thời gian tới.

Bà Cao Xuân Thu Vân bày tỏ kỳ vọng rằng, sau khi chương trình phối hợp được triển khai, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn sẽ có thể phân bổ và giao những nhiệm vụ cụ thể cho Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, trong khuôn khổ nguồn lực được Đảng và Nhà nước giao. Điều này sẽ giúp Liên minh có thể thực hiện các dự án nhằm bảo vệ và nâng cao quyền lợi cho các hợp tác xã nông nghiệp, từ đó đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp.

“Khi Liên minh HTX Việt Nam được giao thêm các nguồn lực dù lớn hay nhỏ, nhưng khi có sự kết hợp, hỗ trợ từ các đơn vị của Bộ NN&PTNT, các bên cùng làm một việc sẽ có cơ hội tạo ra những mô hình HTX hiệu quả”, bà Cao Xuân Thu Vân chia sẻ.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân đặt nhiều kỳ vọng vào chương trình phối hợp với Bộ NN&PTNT nhằm thúc đẩy kinh tế tập thể, HTX phát triển bền vững.

Để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phối hợp giữa các bên nhằm nâng tầm HTX nông nghiệp, bà Cao Xuân Thu Vân nhắc lại lịch sử lâu dài của kinh tế tập thể ở Việt Nam, bắt đầu từ khi hợp tác xã nông nghiệp đầu tiên được thành lập, và pháp lệnh đầu tiên về hợp tác xã nông nghiệp của Chính phủ được ban hành vào năm 1955.

Bà Vân cũng đề cập đến giai đoạn 1986-1987, khi số lượng hợp tác xã nông nghiệp tăng vọt lên 72 nghìn đơn vị, cao gấp bốn lần so với hiện tại và thu hút hơn 7 triệu thành viên và người lao động tham gia. Những con số này là bằng chứng rõ ràng cho thấy tiềm năng to lớn cho sự phát triển của các hợp tác xã nông nghiệp, và củng cố niềm tin vào khả năng “vượt qua quá khứ” trong tương lai.

Bà Vân nhấn mạnh rằng, những diễn biến lịch sử cùng với bối cảnh hiện tại cho thấy sự cần thiết của các chương trình phối hợp và liên kết mạnh mẽ hơn giữa các cơ quan, trong đó có Bộ NN&PTNT và Liên minh HTX Việt Nam. Việc phối hợp chặt chẽ không chỉ đáp ứng kỳ vọng của hơn 60% những người lao động tại các HTX nông nghiệp mà còn góp phần vào sự phát triển của gần 40% hợp tác xã trong các lĩnh vực thương mại và dịch vụ, từ đó tạo điều kiện cho việc hình thành các chuỗi giá trị liên kết. Theo đó, sự đồng hành của các bộ ngành sẽ là cơ sở để Liên minh HTX bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của HTX.

HTX mạnh phải liên kết và có vùng nguyên liệu tốt

Về phía Bộ NN&PTNT, Thứ trưởng Trần Thanh Nam khẳng định Bộ luôn ủng hộ sự liên minh để tạo thêm sức mạnh, đảm bảo sự phát triển bền vững. Đối với HTX nông nghiệp, cần nghiên cứu, xác định mục tiêu trọng tâm của HTX là gì, từ đó có chiến lược phát triển phù hợp.

Thực tế cho thấy việc xây dựng vùng nguyên liệu của HTX đạt chuẩn, chất lượng cao là đặc biệt quan trọng. Khi có vùng nguyên liệu chuẩn, nội lực của HTX sẽ tăng, từ đó có thể tạo nên những liên kết mạnh, mang lại giá trị vượt trội. “Cần tinh thần đồng hành cùng người nông dân, những chỉ đạo sát thực tế, phù hợp trình độ của lực lượng lao động trong HTX”, ông Trần Thanh Nam nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam khẳng định Bộ luôn ủng hộ sự liên minh, phối hợp để tạo thêm sức mạnh, đảm bảo sự phát triển bền vững.

Cùng với đó, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cũng nhìn nhận việc tăng cường liên kết giữa HTX và doanh nghiệp là yếu tố then chốt. Để liên kết bền vững cần đảm bảo quyền lợi 2 bên, nếu quyền lợi không được đảm bảo thì ngay cả ràng buộc bằng hợp đồng cũng có thể bị phá vỡ.

Ngoài ra, về chuyển giao công nghệ số phục vụ cho HTX, các đơn vị chức năng cần xác định rõ ràng, chăn nuôi cần gì, trồng trọt cần gì. Để HTX mạnh thì phải có liên kết, không có liên kết thì HTX không thể mạnh. Sau đó là khoa học công nghệ và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, khi có kỹ thuật cao, nguồn nhân lực mạnh thì HTX sẽ phát triển.

Đáng chú ý, ông Trần Thanh Nam cho rằng hai bên phải phối hợp để tạo nên cơ chế hỗ trợ thiết thực cho HTX. Để làm được điều này thì cần xác định những nhiệm vụ, mục tiêu cụ thể thay vì tràn lan quá nhiều vấn đề. Việc các định được các nhiệm vụ trọng tâm giúp việc bố trí nguồn lực tập trung, phát huy hiệu quả tốt hơn.

Cũng trong thời gian tới, 2 bên cần phối hợp để làm rõ các điểm mới của Luật HTX 2023, đưa luật vào đời sống, mang lại lợi ích cho các HTX. Đặc biệt, vị lãnh đạo Bộ đề nghị phối hợp xây dựng đội ngũ khuyến nông cộng đồng trong HTX, điều này giúp HTX mở rộng sức ảnh hưởng, thu hút thêm thành viên, tạo thêm nhiều việc làm. Lực lượng khuyến nông là “cánh tay nối dài” đem tiếng nói của HTX lên các cơ quan quản lý nhà nước.

Một vấn đề khác là vai trò HTX trong xây dựng nông thôn mới, theo ông Trần Thanh Nam, không ít HTX còn chưa thực sự mạnh. Thực tế này đòi hỏi Bộ và Liên minh HTX cần phối hợp để nâng cao chất lượng các HTX, để HTX vừa đảm bảo tiêu chí xây dựng nông thôn mới, vừa mang lại những giá trị thiết thực, đóng góp phát triển kinh tế, xã hội.

“Phải đưa được nông dân vào HTX, phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, với các hợp đồng liên kết với các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ đầu vào và đầu ra. Muốn đưa nông dân vào HTX thì phải đảm bảo được hiệu quả kinh tế, có rất nhiều nông dân từng rời bỏ HTX nhưng sau đó khi thấy có hiệu quả đã quay trở lại”, ông Trần Thanh Nam lấy dẫn chứng.

Thúc đẩy các chương trình hỗ trợ

Có thể thấy, chương trình phối hợp giữa Bộ NN&PTNT và Liên minh HTX Việt Nam đang được các ban ngành cả 2 bên đặt nhiều kỳ vọng, với nhiều đề xuất, đóng góp tích cực liên quan đến các vấn đề đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao khoa học kỹ thuật, kết nối mở rộng thị trường, đặc biệt là vấn đề nâng cao vai trò của HTX trong phát triển kinh tế, xã hội, nông thôn mới tại các địa phương.

Với những nhiệm vụ và giải pháp cụ thể, chương trình phối hợp giữa Bộ NN&PTNT và Liên minh HTX Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 có 50 nghìn tổ hợp tác, 25 nghìn HTX và 100 liên hiệp HTX trong nông nghiệp, trong đó trên 60% hoạt động ổn định, mang lại hiệu quả tốt, khá cho thành viên, người lao động, ít nhất 50% trong số đó tham gia liên kết theo chuỗi giá trị.

Các đại biểu đoàn Liên minh HTX Việt Nam đóng góp ý kiến tại buổi làm việc.

Về chất lượng nguồn nhân lực, phấn đấu đưa tỷ lệ cán bộ quản lý HTX tốt nghiệp đại học, cao đẳng lên tối thiểu 25%, 80% giám đốc HTX được đào tạo sơ cấp nghề giám đốc. Xây dựng và phát triển trên 5.000 HTX, 500 tổ hợp tác ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; phát triển các chuỗi giá trị nông sản hàng hóa gắn với liên kết sản xuất, cung ứng dịch vụ chế biến; đẩy mạnh tham gia vào các chuỗi cung ứng đưa sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu...

Để hiện thực hóa mục tiêu đề ra, trong kế hoạch từ nay tới năm 2030, Liên minh HTX Việt Nam và Bộ NN&PTNT dự kiến đẩy mạnh phối hợp trong nghiên cứu, xây dựng và đề xuất với Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, về các chính sách, chương trình, đề án, dự án về phát triển kinh tế tập thể, nông nghiệp, nông dân, nông thôn trên phạm vi toàn quốc, vùng, miền.

Các đại biểu đoàn công tác Bộ NN&PTNT đóng góp ý kiến tại buổi làm việc.

Bên cạnh đó là các chính sách phát triển nguồn nhân lực, đào tạo, bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ các cấp thuộc hai bên, cán bộ quản lý tổ chức kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp.

Đồng thời, đề xuất Thủ tướng Chính phủ triển khai thực hiện đề án “Nâng cao năng lực tiếp cận thị trường cho các HTX nông nghiệp trong thời kỳ mới”, “Đề án phát triển sản phẩm tiêu biểu HTX nông nghiệp mang thương hiệu Quốc gia”; tổ chức các hội nghị đối thoại chính sách liên quan nông nghiệp, các tổ chức kinh tế tập thể, HTX; tập hợp và phản ánh các ý kiến, nguyện vọng của thành viên tổ chức kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp...

Đáng chú ý, chương trình phối hợp giữa Bộ NN&PTNT và Liên minh HTX Việt Nam dự kiến đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông, chia sẻ cơ sở dữ liệu về HTX, tổ hợp tác, liên hiệp HTX trong lĩnh vực nông nghiệp, nỗ lực quảng bá thương hiệu nông sản đặc trưng của HTX trên các phương tiện thông tin đại chúng, mang xã hội, các trang thương mại xuyên quốc gia. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp cũng sẽ được chú trọng...