Bước đột phá để Việt Nam hướng đến mục tiêu có HTX lọt top 300 thế giới

Đặc biệt, đến nay, ngoài Luật HTX 2023 còn có các văn bản dưới luật như: Nghị định 92/2024/NĐ-CP quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký tổ hợp tác, đăng ký HTX, liên hiệp HTX; Nghị định số 113/2024/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật HTX; Quyết định số 1739/QĐ-BKHĐT công bố thủ tục hành chính ban hành mới, sửa đổi, bổ sung, thay thế, thủ tục hành chính bãi bỏ, hủy bỏ, hủy công khai trong lĩnh vực thành lập và hoạt động của tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX.

Xây dựng hệ sinh thái các tổ chức kinh tế tập thể

Sự ra đời của Luật HTX 2023 và các văn bản dưới luật cho thấy, về cơ bản, chính sách pháp luật về kinh tế tập thể, HTX đã hoàn thiện, từ đó tạo hành lang pháp lý tốt nhất để HTX, tổ hợp tác hoạt động và phát huy giá trị tốt đẹp của mô hình HTX khi mang lại lợi ích tối đa cho thành viên.

Hội nghị triển khai Luật HTX 2023 của LMHTX Việt Nam diễn ra ngày 27/9/2024.

Luật HTX 2023 ra đời và chính thức đi vào thực tiễn cũng nhằm mục đích thu hút nhiều đối tượng tham gia HTX và gắn kết chặt chẽ giữa các tổ chức kinh tế tập thể (HTX, tổ hợp tác, liên hiệp HTX…).

Điều này nhằm xây dựng hệ sinh thái các tổ chức kinh tế tập thể, hướng đến hoàn thiện mục tiêu mà Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 đặt ra là đến năm 2045, Việt Nam phấn đấu thu hút 20% dân số tham gia các tổ chức kinh tế tập thể.

Bởi hiện nay, cả nước đã có gần 6,9 triệu thành viên HTX nhưng so với các nước trên thế giới, số hộ cá thể ở Việt Nam tham gia kinh tế tập thể, HTX vẫn còn thấp. Như tại Phần Lan, dân số là 17 triệu người, nhưng có đến 23 triệu thành viên HTX. Hay tại Canada, số dân tham gia HTX chiếm 70-80% tổng dân số.

Ngoài phấn đấu thu hút 20% dân số tham gia HTX, Luật HTX được coi là lực đẩy quan trọng giúp Việt Nam hướng đến hoàn thiện mục tiêu có ít nhất 3 tổ chức kinh tế tập thể lọt vào top 300 HTX lớn nhất thế giới do Liên minh HTX quốc tế công nhận.

Điều này có nghĩa là Việt Nam đang định hướng đến 2045 có ít nhất 3 HTX có doanh thu tối thiểu 1 tỷ USD/năm, với số lượng thành viên ít nhất là 10.000 thành viên.

Những cơ sở vững chắc

Một trong những chính sách mà HTX mong đợi là chính sách đất đai. Luật HTX 2023 đã quy định, địa phương bố trí quỹ đất cho HTX và quy định chính sách miễn, giảm, hỗ trợ tiền cho thuê đất cho HTX. Điều này, theo ông Dương Tuấn Cương, Phó Trưởng Ban Chính sách và Phát triển HTX (Liên minh HTX Việt Nam), mong rằng sẽ tạo ra sự thay đổi trong thực tiễn nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho HTX về quỹ đất.

Hay về chính sách thuế, cần lưu ý, HTX được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp nhưng chỉ khi HTX có giao dịch nội bộ. Muốn vậy, HTX phải trích một phần thu nhập để tạo thành quỹ chung không chia mới được thực hiện miễn loại thuế này.

Luật HTX năm 2023 là hành lang pháp lý giúp khu vực kinh tế tập thể, HTX phát huy được những giá trị tốt đẹp trong liên kết sản xuất.

Ngoài ra, Luật HTX 2023 đã có nhiều chính sách hỗ trợ nhằm thúc đẩy HTX phát triển bền vững, thích ứng với thị trường số. Cụ thể như tại Điều 24, Luật đã nêu rõ các chính sách hỗ trợ HTX ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong đó, HTX được hưởng thụ hỗ trợ để xây dựng trang thông tin điện tử. Hỗ trợ này có vai trò quan trọng để HTX có kênh trao đổi thông tin, xúc tiến thương mại bằng công nghệ thông tin. Trong khi trong thực tiễn hiện nay, phải đến 60-70% HTX chưa có trang thông tin điện tử.

Tại Điều 25 đã có quy định về chính sách nghiên cứu và tiếp cận thị trường như: hỗ trợ pháp lý, kinh tế, biện pháp phòng vệ thương mại, khảo sát nghiên cứu thị trường.

“Điểm yếu của nhiều HTX đang gặp phải là khó nghiên cứu, tiếp cận thị trường, khó thuê địa điểm và vận hành các điểm giới thiệu, bán sản phẩm tại các địa phương. Nhưng khi Nhà nước hỗ trợ những điều này, HTX sẽ có cơ hội phát triển năng động hơn, từ đó thúc đẩy toàn bộ khu vực kinh tế tập thể phát triển hiệu quả, bền vững”, Phó Trưởng Ban Chính sách và Phát triển HTX nhấn mạnh.

Không chỉ về chính sách hỗ trợ, Luật HTX 2023 đã chú trọng vấn đề trao quyền cho HTX, như quyền định giá tài sản vốn góp, tài sản thành viên, phí thành viên, hình thức tổ chức đại hội thành viên.

Có thể thấy, về cơ bản, Luật HTX 2023 đã loại bỏ các quy định gây trở ngại gia nhập thị trường, mở rộng thị trường, nâng cao khả năng huy động vốn, tạo động lực cho HTX tập trung đất đai từ thành viên, hình thành sản xuất quy mô lớn.

Từ nền tảng pháp lý của Luật HTX năm 2023 và sự quan tâm đặc biệt của Nhà nước, kỳ vọng khu vực kinh tế tập thể, HTX sẽ có những bước chuyển mình mạnh mẽ, phát triển bền vững và hoàn thành các mục tiêu đã đề ra trong Nghị quyết số 20 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, HTX trong giai đoạn mới.