Lập kế hoạch kinh doanh rõ ràng để đưa HTX đến thành công

Kế hoạch sản xuất kinh doanh là cơ sở để đánh giá việc kinh doanh của HTX đạt hiệu quả như thế nào và có triển vọng phát triển, thành công trong tương lai hay không.

Phần lớn HTX thiếu kế hoạch kinh doanh

Kế hoạch kinh doanh cũng giúp HTX đưa ra các giả thuyết để hạn chế rủi ro, hoạt động minh bạch, thuận tiện trong quản lý, hạn chế đi chệch hướng.

Thực tế trong sản xuất của các HTX và doanh nghiệp nhỏ và vừa cho thấy, nếu lãnh đạo của các mô hình này thể hiện rõ tầm nhìn bằng cách lập kế hoạch kinh doanh nghiêm túc ngay từ giai đoạn đầu sẽ giúp HTX, doanh nghiệp có cơ hội thành công cao hơn so với những lãnh đạo của HTX, doanh nghiệp không lập kế hoạch.

Thế nhưng, riêng trong khu vực kinh tế tập thể, phần đa các HTX rất ít khi lập kế hoạch kinh doanh bài bản. Thống kê của Liên minh HTX Việt Nam, 80% các HTX hiện nay chưa tiếp cận được với nguồn vốn của các ngân hàng và phải vay vốn từ thị trường phi chính thức, tín dụng đen với lãi suất cao.

Trước sự biến đổi của thị trường, đã có những HTX tích cực xây dựng kế hoạch kinh doanh để nâng cao hiệu quả hoạt động.

Một trong những nguồn cơn của tình trạng này là do phần lớn các HTX chưa xây dựng được các kế hoạch sản xuất kinh doanh cụ thể, rõ ràng, thuyết phục.

Bởi trong Nghị định 55/2015/NĐ-CP và Nghị định 156/2018/NĐ-CP cũng đề cập và khuyến khích cho vay sản xuất nông nghiệp theo mô hình liên kết, và cho vay không có tài sản bảo đảm lên đến 78% giá trị của phương án, dự án.

Nhưng do nhiều HTX thiếu bộ phận kế toán, lãnh đạo lớn tuổi, quản lý thu chi theo cách truyền thống nên chưa hiểu rõ cũng như chưa quản lý tốt về vấn đề tài chính, từ đó không lập được phương án kinh doanh, kế hoạch tài chính của HTX. Điều này dẫn đến HTX không có căn cứ kiểm soát các hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị như: thu-chi phí, không có kế hoạch điều hành khoa học và không thể hoàn thành hồ sơ tiếp cận vốn từ các tổ chức tín dụng.

Xác định mục tiêu rõ ràng

Theo các chuyên gia, không giống như các HTX ở Việt Nam, các HTX trên thế giới đều rất quan tâm đến vấn đề này. Cụ thể như tại Nhật Bản, các HTX đều có phương án, kế hoạch sản xuất kinh doanh rõ ràng. Đặc biệt, để nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng nông sản do thành viên sản xuất, các HTX nông nghiệp ở Nhật đều đề nghị nông dân, thành viên sản xuất theo kế hoạch với chất lượng và tiêu chuẩn thống nhất với nhau và ưu tiên bán cho HTX.

Trong việc xây dựng thương hiệu, các HTX ở Nhật đều thống nhất thực hiện theo kế hoạch đó là khi bán sản phẩm ra thị trường đều phải ghi logo Liên hiệp HTX nông nghiệp Nhật Bản, sau đó ghi tỉnh sản xuất để xây dựng được nhiều thương hiệu nông sản mang tính quốc gia, tạo thuận lợi cho cạnh tranh trong xuất khẩu.

Từ thực tế của Nhật Bản, các chuyên gia cho rằng kế hoạch sản xuất kinh doanh là một bước quan trọng để đảm bảo sự thành công của mô hình HTX. Nhưng để giúp các HTX làm được điều này, trước tiên các bộ, ngành địa phương cần có những lớp đào tạo cho HTX về tài chính kế toán và xây dựng phương án kế hoạch kinh doanh phù hợp. Bởi thành viên HTX hiện nay chủ yếu là nông dân, họ khó có thể lập một kế hoạch kinh doanh một cách phù hợp và thuyết phục được các siêu thị, doanh nghiệp, ngân hàng. Đặc biệt, mỗi HTX hoạt động ở trong một lĩnh vực khác nhau cần xây dựng kế hoạch kinh doanh một cách phù hợp.

Cụ thể như HTX nông nghiệp, việc xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh theo chuỗi giá trị sẽ có những điểm khác so với kế hoạch sản xuất kinh doanh phát triển sản phẩm OCOP ở từng địa phương…

Để xây dựng được một kế hoạch sản xuất kinh doanh hiệu quả, các HTX cần xác định được mục tiêu hướng đến một cách rõ ràng và cụ thể nhất, tránh hướng đến những mục tiêu quá lớn và gần như ảo tưởng như: sau một thời gian HTX có thể chiếm được bao nhiêu phần trăm thị trường… Thay vào đó, HTX cần đưa ra doanh số bán sản phẩm theo từng giai đoạn cụ thể và lập ra các cách để thực hiện những mục tiêu kỳ vọng sau đó.

Ông Crescente (Cris) Paez, Tổng Giám đốc điều hành Liên hiệp HTX AgriCOOPh (Philippines) cho biết để điều hành hiệu quả và chứng minh vai trò của mình với 30 HTX thành viên, Liên hiệp HTX này đã phải xây dựng và hoạt động theo kế hoạch kinh doanh để bảo đảm và phát huy tính các nguyên tắc tự chủ, tự quản lý, tự chịu trách nhiệm.

Để có kế hoạch kinh doanh hiệu quả, những người quản lý Liên hiệp HTX AgriCOOPh đã phải nghiên cứu rất kỹ nhu cầu của các thành viên, tham khảo ý kiến của các cơ quan, tổ chức chuyên môn và dựa trên nguồn vốn của các thành viên, từ đó xây dựng và triển khai một kế hoạch kinh doanh chi tiết cho từng dịch vụ từ sản xuất, nhân lực, marketing, đối thủ cạnh tranh… trong từng giai đoạn, từ đó tạo động lực để thu hút thành viên và tìm kiếm các nguồn hỗ trợ khác.

Tuy nhiên, ông Paez cũng cho rằng bên cạnh kế hoạch kinh doanh, những người đứng đầu HTX, Liên hiệp HTX và thành viên của họ phải có sự phản ứng kịp thời, linh hoạt trước sự biến động của thị trường và nền kinh tế… để hạn chế rủi ro cũng như không đánh mất các cơ hội. Bởi có những điều không có sẵn trong kế hoạch kinh doanh nhưng vẫn buộc các HTX phải thích ứng và vượt qua như dịch Covid-19…